ลักษณะคำประพันธ์ ๑.บท บทหนึ่งมี ๓ วรรค คือ -วรรคแรก (วรรคสดับ) มี ๖ คำ -วรรคที่สอง (วรรครับ) มี ๔ คำ -วรรคที่ ๓ (วรรคส่ง) มี ๖ คำ รวมทั้งหมด ๑๖ คำ จึงเรียกฉบัง ๑๖
๒.สัมผัส ๒.๑. สัมผัสนอก หรือสัมผัสระหว่างวรรค เป็นสัมผัสบังคับ คือ คำสุดท้ายของวรรคแรก(วรรคสดับ) สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคสอง (วรรครับ) ๒.๒. สัมผัสระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของวรรคสาม (วรรคส่ง) สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคหนึ่ง (วรรคสดับ) ของบทต่อไป
๓.การอ่านกาพย์ฉบัง ๑๖ การอ่านกาพย์ฉบังจะเว้นจังหวะการอ่านทุก ๆ ๒ คำ ดังนี้ O O / O O / O O O O / O O O O / O O / O O
ตัวอย่างกาพย์ฉบับ ๑๖ สัตว์จำพวกหนึ่งสมญา พหุบาทา มีเท้าอเนกนับหลาย เท้าเกินกว่าสี่โดยหมาย สองพวกภิปราย สัตว์น้ำสัตว์บกบอกตรง สัตวาภิธาน (สุนทรภู่)
ข้อสังเกต : คำสุดท้ายของบทห้ามใช้คำตายหรือคำที่มีรูปวรรณยุกต์ และนิยมใช้เสียงวรรณยุกต์สามัญหรือจัตวา
Σχόλια